Phối giống chó: Kiến thức từ chuyên gia 13 năm kinh nghiệm

Nếu bạn đang muốn tìm hiểu về kinh nghiệm và kiến thức phối giống chó thì bạn đã đến đúng chỗ. Hướng dẫn dưới đây của Trường Huấn luyện chó Hùng Cường sẽ giúp bạn hiểu quá trình nhân giống chó từ lúc bắt đầu cho đến khi chó mang thai và sinh sản, chúng tôi có hơn 13 năm kinh nghiệm và là chuyên gia trong lĩnh vực này!

Các phương pháp phối giống chó

Phương pháp Inbreeding

Inbreeding (hay Giao phối cận huyết) xảy ra khi hai con chó có quan hệ di truyền giao phối với nhau. Ví dụ, nó có thể liên quan đến anh chị em ruột hoặc anh chị em họ giao phối. Do đó, cả hai con chó đều chia sẻ vật chất di truyền rất giống nhau.

Bởi vì chúng có quan hệ gần gũi với nhau về mặt di truyền, người chăn nuôi có thể dự đoán chắc chắn hơn về đặc điểm và tính năng của lứa. Cho nên, ưu điểm chính của Inbreeding là nó giúp cho các dự đoán chính xác hơn. Mặt tối của giao phối cận huyết là nó gây ra các vấn đề về khả năng sinh sản của con đực và con cái, cũng như quy mô và thành phần lứa đẻ.

Mặc dù lợi thế này là quan trọng, nhưng Inbreeding cũng tiềm ẩn những rủi ro có thể hủy hoại chất lượng lứa đẻ, đặc biệt là khi nó ở mức độ cao. Trong trường hợp như vậy, nó sẽ làm giảm kích thước ổ đẻ và ảnh hưởng đến sức khỏe của chó con bằng cách rút ngắn tuổi thọ của chúng và khiến chúng dễ mắc các bệnh di truyền hơn. Những con chó càng gần gũi, nguy cơ gặp phải những vấn đề này càng cao.

Hơn nữa, điều đáng nói là giao phối cận huyết đã gây ra một số vấn đề như mất tính đa dạng di truyền. Một số giống đã mất hơn 90% các biến thể singleton chỉ trong sáu thế hệ.

Phương pháp Linebreeding (Linecrossing)

Linebreeding cũng thuộc lĩnh vực giao phối cận huyết, nhưng không giống như Inbreeding, nó nhằm mục đích bảo tồn các gen tốt nhất của một dòng máu trong khi duy trì đủ đa dạng di truyền. Nhà phối giống hoàn thành nó bằng cách giao phối những con chó là họ hàng với nhau.

Bởi vì có nhiều di truyền đa dạng hơn, nó giúp giảm tỷ lệ mắc các đột biến di truyền phổ biến và các vấn đề sức khỏe liên quan đến giao phối cận huyết ở chó. Tuy nhiên, thực tế thì nó chỉ làm chậm lại mà không hoàn toàn ngăn chặn đột biến di truyền.

Phương pháp Outcrossing

Outcrossing (hay Lai xa) là phương pháp giao phối hai con chó không liên quan từ cùng một giống – thường được lựa chọn khi một nhà lai tạo muốn tăng mức độ đa dạng di truyền của dòng máu chó. Vì vậy, nó là một phương pháp phổ biến để giảm mức độ giao phối cận huyết và thậm chí thiết lập lại chúng.

Các nhà lai tạo cũng làm điều đó khi họ muốn đưa những đặc điểm mong muốn từ dòng máu khác vào dòng máu con chó của họ. Do đó, người chăn nuôi cần phân tích kỹ từng dòng máu để có được những thông tin quan trọng sau:

• Đặc điểm của tổ tiên
• Không có tổ tiên chung (tối thiểu là khoảng cách 4 thế hệ)
• Phát hiện các vấn đề và sức khỏe bẩm sinh có thể xảy ra
• Đánh giá chất lượng nhân giống

Dấu hiệu phát dục ở chó

Chó đực phát dục

Con đực không có chu kỳ phát dục như chó cái, và một khi trưởng thành về mặt tình dục, chúng có thể sinh sản mọi lúc. Mặc dù chúng có khả năng sinh sản cao nhất trong khoảng 12 – 18 tháng tuổi.

Thông thường, tinh hoàn ở chó đực sẽ xuống bìu rất nhanh sau khi sinh nhưng đôi khi chúng có thể mất hơn một tháng và rất hiếm khi lên đến 1 năm. Khi tinh hoàn hạ xuống và mức testosterone tăng lên, chó con bắt đầu nhấc chân lên để đi tiểu.

Các hormone tăng lên đôi khi có thể dẫn đến những thay đổi về hành vi bao gồm cả sự hung dữ, nhưng những thay đổi này rất khác nhau và khác nhau giữa các cá thể chó.

Chó cái phát dục (salo)

Lần động dục đầu tiên của chó cái thường bắt đầu từ sáu đến 15 tháng tuổi, sau đó khi chúng trưởng thành, điều này xảy ra khoảng 7 tháng/lần. Một chỉ báo hữu ích để ước tính thời điểm động dục đầu tiên của chó là hỏi người bán xem mẹ của chó cái bao nhiêu tuổi thì động dục (nếu có thể).

Toàn bộ quá trình phát dục của chó thường kéo dài từ 3 – 4 tuần. Các dấu hiệu vật lý đầu tiên mà bạn có xu hướng nhận thấy là mức độ sưng hoặc tấy đỏ của âm hộ, tiết một lượng dịch nhỏ trong suốt và một số hiện tượng liếm khu vực này tăng lên.

Bạn có thể nhận thấy chó cái cần đi tiểu nhiều hơn hoặc đi tiểu thường xuyên hơn khi ra ngoài. Những con chó khác cũng có thể bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến cô ấy, mặc dù cô nàng sẽ không cho phép giao phối vào thời điểm này và thậm chí có thể khá hung dữ nếu bị một con chó đực tiếp cận theo cách này. Giai đoạn này có thể kéo dài 4 – 14 ngày (và trung bình khoảng 9 ngày), và được gọi là tiền động dục. Việc nhân giống phù hợp nên được thực hiện từ ngày thứ 11 – 14.

Cách xử lý khi chó phát dục mà không muốn phối

Thiến chó

Thiến chó là thuật ngữ phổ biến được sử dụng để mô tả thủ tục phẫu thuật trong đó cả hai tinh hoàn bị cắt bỏ để triệt sản (làm cho vô sinh) một con chó đực, do đó ngừng khả năng sinh sản của nó. Cắt bỏ tinh hoàn có nhiều lợi ích cho sức khỏe lâu dài của con chó của bạn bao gồm:

• giảm nguy cơ tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (tuyến tiền liệt phì đại do tuổi tác) và viêm tuyến tiền liệt (nhiễm trùng tuyến tiền liệt)
• giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến hormone như u tuyến quanh hậu môn (khối u lành tính xung quanh hậu môn)
• loại bỏ nguy cơ ung thư tinh hoàn, loại ung thư phổ biến thứ hai ở những con chó còn nguyên vẹn
• loại bỏ các ham muốn tình dục
• giảm một số kiểu gây hấn
• những con chó bị thiến thường sống lâu
• giảm khả năng lo lắng chia ly hoặc loại bỏ sợ hãi

Nhìn chung, đây là một thủ thuật rất đơn giản để thực hiện và cũng không tốn kém nhiều chi phí. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, bạn nên mang cún đến các cơ sở y tế uy tín – nơi có đội ngũ bác sĩ thú y giàu kinh nghiệm.

Triệt sản chó đực

Triệt sản cho chó đực bao gồm 2 cách là thắt ống dẫn tinh và tiêm hóa chất canxi clorua.

Đối với lựa chọn tiêm hóa chất, khi được tiêm vào mào tinh hoàn, canxi clorua ngăn cản quá trình trưởng thành và vận chuyển của tinh trùng trong khi khi vẫn duy trì sản xuất testosterone, cung cấp một giải pháp thay thế không phẫu thuật với chi phí thấp hơn so với thắt ống dẫn tinh.

Thắt ống dẫn tinh là một thủ thuật phẫu thuật mà một phần của ống dẫn tinh bị thắt lại. Bằng cách này, ngay cả khi con chó đực giao phối với con cái, chó cái sẽ không có khả năng sinh sản.

Triệt sản chó cái

Triệt sản ở chó cái là là thuật ngữ phổ biến được sử dụng để mô tả thủ tục phẫu thuật được gọi là cắt bỏ tử cung và buồng trứng. Trong thủ tục này, buồng trứng và tử cung được cắt bỏ hoàn toàn để triệt sản một con chó cái. Lợi thế của việc triệt sản chó cái là:

• Phòng chống động dục.
• Khi ở trong tình trạng phát dục, con cái cảm thấy thôi thúc phải trốn thoát để tìm bạn đời. Hành vi không mong muốn và nguy hiểm này bị loại bỏ.
• Loại bỏ các dao động hormone gây mang thai giả theo chu kỳ nhiệt.
• Phòng ngừa nhiễm trùng tử cung được gọi là pyometra
• Phòng chống ung thư vú.
• Loại bỏ nguy cơ ung thư tử cung và buồng trứng.
• Những con chó được triệt sản thường sống lâu hơn
• Giảm khả năng chó bị lo lắng khi xa cách hoặc loại bỏ nỗi sợ hãi.

Có nhiều yếu tố khác nhau cần cân nhắc khi xác định thời điểm tối ưu để triệt sản một chú chó cái, bao gồm các yếu tố sức khỏe, hành vi và độ tuổi. Vì vậy, hãy nói chuyện với bác sĩ thú y để xác định thời điểm tốt nhất.

Lưu ý sau khi triệt sản:

Thú cưng của bạn đã trải qua một cuộc phẫu thuật lớn và sẽ cần được chăm sóc tốt để giúp ngăn ngừa các biến chứng. Thực hiện theo các hướng dẫn dưới đây sẽ giúp đảm bảo chúng phục hồi an toàn và thoải mái:

• Hạn chế vận động
• Cung cấp chế độ ăn uống lành mạnh
• Giữ vết mổ khô ráo
• Kiểm tra vết mổ 2 lần/ngày
• Theo dõi mức độ đau

Ngoài ra, hãy liên hệ với bác sĩ nếu thấy chó có các hiểu hiện như: Nướu răng nhợt nhạt. Trầm cảm, Dáng đi không ổn định, Chán ăn hoặc giảm lượng nước, Nôn mửa, Tiêu chảy, Chảy máu vết mổ, Khó đi tiểu hoặc đại tiện, Thở dốc…

Những điều cần lưu ý khi phối giống chó

Chu kỳ sinh sản và mùa giao phối

Trung bình, động dục ở chó cái xảy ra khoảng hai lần một năm, mặc dù nó khác nhau ở mỗi giống chó. Các giống nhỏ có xu hướng phát dục thường xuyên hơn các giống lớn hơn. Khoảng thời gian giữa các chu kỳ có xu hướng từ 4 – 12 tháng với trung bình là 7 tháng. Một ngoại lệ là Basenji và các giống chó kéo xe khác, vì chúng có xu hướng động dục chỉ một lần mỗi năm, thường là vào mùa xuân.

Đối với nhiều con chó, lần động dục đầu tiên là “im lặng” hoặc không có các dấu hiệu lâm sàng liên quan đến động dục. Ngoài ra, lần salo đầu tiên của nhiều con chó không có khả năng phối giống thành công, do đó, thực hành tiêu chuẩn là đợi cho đến kì salo thứ hai hoặc thứ ba.

Không nên phối giống cả chó đực và chó cái nếu chúng chưa hoàn toàn trưởng thành về thể chất, giới tính và cảm xúc. Bởi lẽ, con đực sẽ không phát triển khả năng sinh sản tối đa khi chúng đạt đến độ trưởng thành về mặt thể chất. Những lứa đẻ sớm có thể làm chậm sự phát triển của con con và nên tránh.

Trong khi đó, chó cái chưa trưởng thành dễ gặp các biến chứng như: sinh non, thai lưu, khó sinh, con non dễ mắc bệnh mãn tính… Thậm chí là cảnh hưởng đến tính mạng cả chó mẹ và chó con.

Chó giao phối mấy lần thì được?

Hầu hết các con cái được phối giống lần đầu tiên từ ngày thứ 10 đến ngày thứ 14 sau khi bắt đầu động dục. Miễn là chó cái chấp nhận con đực, giao phối cách ngày với tổng số hai hoặc ba lần giao phối thường được coi là đủ. Bất cứ điều gì nhiều hơn điều này có thể làm suy giảm chất lượng tinh trùng của con đực.

Giao phối thành công phổ biến hơn khi con chó đực ở trong môi trường riêng của nó. Vì lý do này, chó cái thường được đưa đến nhà của chó đực để thực hiện phối giống.

Chăm sóc chó mẹ trong thời gian mang thai

Chó mang thai có những thay đổi về nội tiết tố, cân nặng, sự thèm ăn và hành vi – giống như con người. Con chó mang thai của bạn sẽ cần nhiều tình cảm và sự quan tâm hơn trong thời gian này. Ngoài ra, không nên để chó tập thể dục hoặc vận động quá sức. Chỉ nên cho cún đi bộ ngắn thường xuyên, chơi nhẹ nhàng cũng như chú ý là tất cả các bài tập tốt cho chó mang thai. Không nên kích thích quá mức, nhưng cũng đừng để chó trở nên uể oải.

Ở giai đoạn này, nên cho chó ăn thức ăn cao cấp, có nhiều chất đạm, chất béo và khoáng chất. Nhu cầu ăn uống của chó sẽ tăng gấp rưỡi so với bình thường, vì vậy bạn có thể cần tăng khẩu phần ăn hoặc số bữa ăn trong ngày.

Khi bụng chó lớn lên, chúng có thể bắt đầu mệt mỏi, khát nước và cáu kỉnh hơn. Hãy chắc chắn rằng cô ấy có một nơi để đến khi muốn nghỉ ngơi. Hầu hết các con chó sẽ muốn ở gần chủ nhân của chúng, nhưng có thể đánh giá cao những khoảng thời gian ngắn ở một mình, nơi chúng sẽ không bị làm phiền và có thể bắt đầu làm tổ.

Trong ba tuần cuối của thai kỳ, điều quan trọng là chó phải được tách biệt với những con chó và động vật khác. Các bài tập thể dục trong nhà cho chó được ưu tiên hơn là đi dạo ngoài trời trong thời gian này. Điều này sẽ ngăn cô ấy nhiễm ký sinh trùng và bệnh tật có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và con.

Chăm sóc chó mẹ khi sinh nở

Bởi vì chó thường không cần đến bệnh viện hoặc bác sĩ thú y để sinh con, ngoại trừ trường hợp cần phải sinh mổ và / hoặc các biến chứng xảy ra, chăm sóc sau sinh là trách nhiệm của chủ sở hữu và thường được coi là bắt đầu ngay sau khi sinh.

Sau khi chó đẻ xong, bạn nên kiểm tra nhanh để cảm nhận xem có chó con nào còn sót lại trong tử cung hay không. Điều quan trọng nữa là đảm bảo rằng tất cả các nhau thai đã được tống ra ngoài. Nếu bạn nghi ngờ rằng vẫn còn chó con hoặc nhau thai trong tử cung của chó, thì đã đến lúc bạn nên đến bác sĩ thú y để kiểm tra.

Chó thường không ăn ngay sau khi sinh mà bắt đầu ăn trong vòng 24 giờ đầu. Đảm bảo có sẵn thức ăn và chúng là những loại thực phẩm dễ tiêu.

Đảm bảo theo dõi các núm vú để phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng. Kiểm tra và làm sạch chúng hàng ngày. Nếu chúng bị sưng, nóng hoặc đau có thể là vấn đề và bạn nên đưa chó đến bác sĩ thú y. Theo dõi con chó của bạn xem có bị sốt hoặc hôn mê hay không, đó cũng là những dấu hiệu có thể chúng đang bị nhiễm trùng.

Trường Huấn luyện chó Hùng Cường rất vui khi được đồng hành cùng bạn trong hành trình phối giống chó. Nếu bạn có nhu cầu phối giống bất cứ loại chó nào, hãy liên hệ với đội ngũ của Chúng tôi để được tư vấn, hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc.

Chúng tôi rất vui khi được đồng hành cùng bạn trong hành trình này và mong muốn giúp bạn chuẩn bị cho một trải nghiệm tuyệt vời. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về bất kỳ phần nào của chăm sóc trước khi sinh và sau sinh, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.